पछिल्ला केही दिनयता मोरक्कोका विभिन्न सहरहरूमा जेन जी युवाहरूको नेतृत्वमा भइरहेको सरकार विरोधी आन्दोलन थप चर्किएको छ ।
अघिल्लो रात सुरक्षाकर्मीले गोली चलाउँदा तीन जनाको मृत्यु भएपछि देशभर तनाव अझै बढेको छ । बिहीबार साँझ राजधानी रबातदेखि व्यापारिक सहर कासाब्लान्का लगायत एक दर्जनभन्दा बढी सहरमा ठूलो सङ्ख्यामा युवाहरू सडकमा उत्रिए ।
उनीहरूले विशेषगरी उच्चस्तरीय विद्यालय र गुणस्तरीय अस्पतालको माग गर्दै प्रधानमन्त्री अजिज अखान्नोचलाई राजीनामा दिन आह्वान गरेका थिए । आन्दोलन ‘जेन जी २१२’ नामक नेतृत्वविहीन समूहले सञ्चालन गरेको हो। सामाजिक सञ्जाल र इन्टरनेटमार्फत सक्रिय रहेको यो समूह हालसम्म मोरक्कोमा देखिएको सबैभन्दा ठूलो युवा आन्दोलनका रूपमा उभिएको छ ।
हिंसात्मक झडप र मृत्यु
गृह मन्त्रालयका अनुसार तटीय सहर अगादिर नजिकैको लेक्लिया क्षेत्रमा सुरक्षाकर्मी र प्रदर्शनकारीबीच भएको झडपमा तीन जना युवाको मृत्यु भएको हो । मन्त्रालयले उनीहरू प्रहरीको हतियार खोस्ने प्रयासमा मारिएको दाबी गरे पनि प्रत्यक्षदर्शीहरूले यसलाई पुष्टि गर्न सकेका छैनन् ।
उक्त भिडन्तमा ३५४ जना घाइते भएका छन्, जसमा अधिकांश सुरक्षाकर्मी रहेको मन्त्रालयको दाबी छ । २३ वटा प्रान्तमा सयौँ कार, बैंक, पसल र सार्वजनिक भवन क्षतिग्रस्त भएका छन् ।
प्रधानमन्त्रीको प्रतिक्रिया
प्रधानमन्त्री अजिज अखान्नोचले पहिलोपटक सार्वजनिक प्रतिक्रिया दिँदै मृतकप्रति शोक प्रकट गरेका छन् । उनले सुरक्षाकर्मीले कानून र व्यवस्था कायम गर्न गरेको प्रयासको प्रशंसा गर्दै, समस्या समाधानका लागि सरकार संवादमै आधारित दृष्टिकोण अपनाउने संकेत गरेका छन् । तर उनले राजीनामाबारे भने कुनै प्रतिक्रिया दिएका छैनन् ।
युवाहरूको माग र नारा
प्रदर्शनकारीहरूले “स्वास्थ्य सेवा पहिले, हामीलाई विश्वकप चाहिँदैन” र “स्टेडियम तयार छन्, तर अस्पताल कहाँ छन् ?” जस्ता नारासहित विरोध प्रदर्शन गरेका छन् । उनीहरूले सन् २०३० को विश्वकप आयोजनामा अरबौँ डलर खर्च भइरहे पनि विद्यालय र अस्पताल अभावग्रस्त रहेको आरोप लगाएका छन् ।
हालै अगादिरस्थित एक सार्वजनिक अस्पतालमा आठ महिलाको मृत्यु भएको घटनाले असन्तोष झन् चर्काएको बताइएको छ ।
व्यापक असमानताप्रति आक्रोश
विशेषज्ञहरूले मोरक्कोमा द्रुत विकास भए पनि समाजमा गहिरो असमानता रहेको र ग्रामीण क्षेत्रमा शिक्षा तथा स्वास्थ्य सेवा अत्यन्त कमजोर रहेकाले युवाहरू आक्रोशित भएको बताएका छन् ।
गिरफ्तारी र अन्तर्राष्ट्रिय तुलना
देशभर एक हजारभन्दा बढी व्यक्ति पक्राउ परेका छन् । मानव अधिकार संस्थाका अनुसार, पक्राउ परेकामध्ये धेरै नाबालिग छन्। आयोजकहरूले आन्दोलनलाई शान्तिपूर्ण राख्न आग्रह गरे पनि विभिन्न सहरमा स्थिति नियन्त्रण बाहिर गएको छ ।
विशेषज्ञहरूले यो आन्दोलनलाई नेपाल, केन्या र मेडागास्करमा हालै देखिएका युवानिर्देशित आन्दोलनसँग तुलना गरेका छन् । ती सबै आन्दोलनको केन्द्रमा भ्रष्टाचारविरुद्धको असन्तोष, असमानता र आधारभूत सेवाको माग रहेको विश्लेषण गरिएको छ ।
