परराष्ट्रमन्त्री डा. आरजु राणा देउवाले हिमालहरू मानव जातिका साझा स्रोत भएको उल्लेख गरेकी छन् ।
‘जलवायु परिवर्तन, हिमाल र मानव जातिको भविष्य’ विषयक ‘सगरमाथा संवाद’को उद्घाटन सत्रमा स्वागत मन्तव्य दिँदै उनले जलवायु परिवर्तनका कारण हिमाली क्षेत्रले गम्भीर संकट व्यहोर्दै आएको बताइन् । उनका अनुसार हिमालहरू करोडौं मानिसको ताजा पानीको स्रोत हुन् भने जलवायु परिवर्तनका कारण तीव्र रूपमा पग्लिँदै गएका हिमनदीहरूले हिमाली समुदायको जीवनमा नकारात्मक असर पारेका छन् ।
“जलवायु प्रेरित प्रकोपहरूले मानव अस्तित्व र जीविकोपार्जनको जग नै हल्लाइरहेका छन्,” मन्त्री राणाले भनिन्, “बाढी, हिमताल विस्फोट, खडेरी र डढेलोका कारण गम्भीर विनाश भएको छ ।” उनले सगरमाथा संवादलाई मनन र आत्मनिरीक्षणको अवसरको रूपमा चित्रण गर्दै जलवायुजन्य विपद् रोक्न हिमालदेखि समुद्रसम्म र उत्तरदेखि दक्षिणसम्मको सहकार्य आवश्यक रहेको बताइन् ।
नेपालजस्तो नाजुक हिमाली पारिस्थितिकी प्रणाली भएको देश जलवायु परिवर्तनको असमान भार खेपिरहेको उल्लेख गर्दै उनले भनिन्, “हामी पृथ्वीको स्वास्थ्यमा ठूलो योगदान दिइरहेकामा गर्व गर्छौं, तर जलवायु परिवर्तनका नकारात्मक असरहरूको असमान बोझ बेहोरिरहेका छौं ।”
स्थानीय समुदायहरूले जलवायु संकटसँगको लडाइँमा देखाएको साहसिक प्रयासको प्रशंसा गर्दै उनले तिनको ज्ञान र अनुभवलाई नीति निर्माणमा समावेश गर्नुपर्नेमा जोड दिइन्। जलवायु सङ्कट समाधानका लागि सरकार, सरोकार निकाय र नागरिक समाजबीच सहकार्य अपरिहार्य रहेको उनको भनाइ थियो । मन्त्री राणाले नेपालले सन् २०४५ सम्ममा शून्य हरितगृह ग्यास उत्सर्जनको लक्ष्य लिएको र स्वच्छ ऊर्जा स्रोतमा आधारित जलविद्युत् प्रमुख ऊर्जा आपूर्तिको रूपमा स्थापित भएको जानकारी दिइन्। सामुदायिक वन कार्यक्रमले वन क्षेत्र वृद्धि गर्न मात्र नभई विश्वमै संरक्षणको उदाहरण प्रस्तुत गरेको उनले बताइन् ।
“जलवायु परिवर्तन एक विश्वव्यापी सङ्कट हो, जसले सीमाना चिन्दैन। यसमा न्याय र ऐक्यबद्धतामा आधारित विश्वव्यापी गठबन्धन आवश्यक छ,” मन्त्री राणाले भनिन्, “सङ्कटग्रस्त देशहरूले सजिलै पहुँच गर्न सक्ने क्षति र नोक्सानी कोषको स्थापना अपरिहार्य छ ।”
उनले जलवायु परिवर्तन, शान्ति, सुरक्षा, बसाइँसराइ, खाद्य सुरक्षा र मानवीय संकटबीचको सम्बन्धबारे गहिरो छलफल आवश्यक रहेको उल्लेख गर्दै, सगरमाथा संवादले नयाँ विचार, सहयोग र राजनीतिक इच्छाशक्ति उत्प्रेरित गर्ने विश्वास व्यक्त गरिन् ।
