महोत्तरी । पुत्र, पति र परिवारका सदस्यहरूको आरोग्यता तथा सुख–समृद्धिको कामना गर्दै आज महोत्तरीसहित सम्पूर्ण मिथिलाञ्चलमा महिलाहरूले भदैया रैब पर्व मनाएका छन् ।
मिथिला क्षेत्रका गाउँ–गाउँमा बिहानदेखि बर्तालु महिलाहरूले घरघरमा ठेकुवा (सक्खर हालेर बनाइएको पकवान) पकाएर, केरा, मकै, काँक्रो, स्याउलगायत फलफूल, अक्षता, सुपारी र पानसहितको पूजा सामग्री लिएर पर्व मनाउन सुरु गरेका थिए ।
जलेश्वर नगरपालिका–१ स्थित बाबा जलेश्वरनाथ महादेवका पुजारी उपेन्द्र पाठकका अनुसार, बर्तालु महिलाहरूले नजिकैको पोखरी, तलाउ वा नदीमा गएर सूर्यदेवतालाई अर्घ्य चढाएर पर्व मनाउने परम्परा छ । यस पर्वलाई सूर्यदेवताको पूजा गरी मनाइने भएकाले यसलाई रैब पर्व पनि भनिन्छ ।
पोखरी, तलाउ वा नदीमा स्नान गरी अर्घ्य चढाएपछि बर्तालु महिलाहरू आफ्ना घरमा फर्केर आँगन वा पिँढीमा नेउज हाल्ने चलन छ । नेउज हाल्दा भुइँलाई पानी र गङ्गाजलले लिपेर, केराको पातमा सक्खर हालेर बनाइएको खीर र केरा चढाइन्छ। प्रत्येक व्यक्तिका लागि दुईवटा नेउज हाल्ने परम्परा रहेको छ ।
यदि परिवारका सदस्य बाहिर रहेका वा घरमा उपस्थित हुन नसक्ने अवस्थामा अरूले अरूको नाममा नेउज हाल्ने चलन पनि रहेको छ । नेउज चढाइसकेपछि बर्तालुहरूले फलफूल ग्रहण गर्न सक्छन्। आज राति उनीहरूले नुनबिनाको खानेकुरा (फलफूल, खीर, केरा, स्याउ) खाएर बस्ने प्रचलन छ ।
जलेश्वर–८ की बर्तालु रेणुदेवीका अनुसार, अधिकांश महिलाहरूले अब प्रत्येक आइतबार उपवास बसेर रैब पर्व मनाउनेछन् र बेलुका नुनबिनाको खानेकुरा खाने परम्परा छ । कोहीले महिनाको एउटा आइतबार मात्र उपवास बसेर पनि पर्व मनाउने चलन छ ।
जलेश्वर–५ का संस्कृतिविद् ध्रुव रायले बताए अनुसार, मिथिला क्षेत्रमा परम्परागत रूपमा रैब पर्व सुख, समृद्धि र आरोग्यताको कामना गर्दै मनाउने परम्परा रहेको छ ।
भिडियाे सामाग्री
